Adenovirus, Bordetella (para)pertussis, Chlamydia pneumoniae, coronavirussen 229E, OC43, HKU1 en NL63, humaan metapneumovirus, rhinovirus/enterovirus, influenza A/B, MERS, parainfluenzavirus type 1-4, RSV en SARS-CoV-2

10679

Het (uitgebreid) respiratoir panel spoort volgende pathogenen op: adenovirus, Bordetella (para)pertussis, Chlamydia pneumoniae, coronavirussen 229E, OC43, HKU1 en NL63, humaan metapneumovirus, rhinovirus/enterovirus, influenza A/B, MERS, parainfluenzavirus type 1-4, RSV en SARS-CoV-2.

Dit PCR panel wordt uitgevoerd bij opgenomen, kritisch zieke kinderen (na voorafgaand contact met een klinisch bioloog).

Adenovirussen zijn DNA virussen die voornamelijk bij kinderen infecties veroorzaken. Ze zijn vooral geassocieerd met respiratoire infecties, hoewel ook gastro-intestinale, oog- en genitale infecties voorkomen. De meest voorkomende serotypes als oorzaak van een luchtweginfectie zijn 2, 3, 5 en 7. De incubatietijd bedraag 5-6 dagen en een piek wordt doorgaans gezien van november tot maart.

Bordetella pertussis is de belangrijkste veroorzaker van kinkhoest, een erg besmettelijke respiratoire infectie die vooral voorkomt bij kinderen maar komt ook voor bij adolescenten en volwassenen. Overdracht gebeurt via respiratoire aerosols en voornamelijk tijdens de eerste 2 weken van de infectie. Bij gevaccineerden neemt de immuniteit af na 5-10 jaar en bijgevolg zijn ook uitbraken in gevaccineerde individuen beschreven. De incubatieperiode bedraagt 7-10 dagen. Het klinisch verloop kan opgesplitst worden in 3 stadia: de catarrhale fase (2 weken) die lijkt op een bovenste luchtweginfectie, een paroxysmaal stadium met nachtelijke hoest en braken na hoesten (2-8 weken) en een convalescent stadium, gekenmerkt door een aanslepende hoest gedurende weken tot maanden. Bordetella pertussis is een meldingsplichtige ziekte, deze melding aan Agentschap Zorg en Gezondheid gebeurt automatisch via het labo informatica systeem.

Bordetella parapertussis is een mildere kinkhoestachtige ziekte. Klachten kunnen variëren van een bovenste luchtweginfectie tot een klassiek verloop van kinkhoest (met kliniek geen onderscheid te maken tussen B. parapertussis en B. pertussis). Positieve stalen worden geconfirmeerd in het referentiecentrum zijnde UZ Brussel.

Chlamydia pneumoniae is een obligaat intracellulaire bacterie dat een (community acquired) atypische pneumonie of bronchitis kan veroorzaken. Het klinisch verloop is doorgaans mild. De incubatieperiode bedraagt ongeveer 3 weken en er is geen piekseizoen.

De coronavirussen 229E, OC43, HKU1 en NL63 zijn verantwoordelijk voor 5-10% van de gevallen van een verkoudheid (verworven buiten het ziekenhuis). Bij ouderen en patiënten met onderliggende longziekten kunnen ze ook lage luchtweginfecties veroorzaken. Infecties komen doorheen het ganse jaar voor met een piek in de winter.

Humaan metapneumovirus kan hoge en lage luchtweginfecties veroorzaken, vooral bij jonge kinderen en ouderen. Het is de tweede meest voorkomende oorzaak van bronchiolitis bij jonge kinderen. Overdracht vindt plaats via druppels in de lucht en de incubatietijd bedraagt 5-9 dagen. De piek valt doorgaans in de winter en vroege lente en kan samenvallen met de piek van RSV.

Rhinovirus is één van de frequentste verwekkers van een verkoudheid en speelt ook een rol in asthma exacerbaties. Zowel rhinovirus als enterovirus infecties komen het ganse jaar door voor.

Griep of influenza is een respiratoire infectieziekte die veroorzaakt wordt door Influenza type A of B. De overdracht gebeurt via de lucht met de een piek van transmissie in de wintermaanden (januari tot maart). De incubatietijd bedraagt 1-5 dagen. Klachten omvatten o.a. koorts, hoest, kortademigheid.

Het Middle East respiratory syndrome (MERS) is een zoönose veroorzaakt door het Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV) dat een uitbraak kende in 2012 in Saudi-Arabië. De ziekte is geassocieerd met ernstige pneumonie en acute respiratory distress syndrome. In België zijn tot op heden geen besmettingen vastgesteld.

Mycoplasma pneumoniae is één van de verwekker van een (community acquired) atypische pneumonie. De incubatietijd bedraagt 1-4 weken. De meest aangetaste leeftijdsgroep zijn schoolgaande kinderen en jongvolwassenen. Overdracht gebeurt via respiratoire druppels en een piek wordt om de 4-7 jaar waargenomen (gewoonlijk in de wintermaanden). Gezien M. pneumoniae geen celwand heeft zijn beta-lactam antibiotica niet werkzaam op deze bacterie.

Parainfluenza virus (type 1-4) is één van de verwekkers van een acute luchtweginfectie. De incubatieperiode is 2-6 dagen en de meest aangetaste groep zijn kinderen < 5 jaar. Klachten omvatten koorts, hoest, lopende neus en in ernstige gevallen is er sprake van een pneumonie. De piek valt in maart - juni (serotype 3) en oktober - december (serotype 1).

RSV is de belangrijkste verwekker van luchtweginfecties bij kinderen in de periode november tot maart. Tegen de leeftijd van 2 jaar hebben de meeste kinderen een RSV-infectie doorgemaakt. Daarnaast is het ook een belangrijke verwekker van pneumonie bij immuungecompromitteerde patiënten. Omwille van de zwakke immuunrespons is herinfectie zowel bij kinderen als volwassenen mogelijk. De symptomen treden op 2 tot 8 dagen na de blootstelling aan het virus. Overdracht vindt zowel via de lucht als via contact (besmette handen, omgeving) plaats.

Het coronavirus SARS-CoV-2 is de verwekker van COVID-19, wat gepaard kan gaan met milde luchtwegklachten tot ernstige pneumonie bij risicogroepen. Overdracht
vindt zowel via de lucht plaats als via contact.

Bronnen: bijsluiter Biofire Respiratory 2.1 plus panel, Uptodate